ST bus announced |एसटी बसचे नवीन दर जाहीर आता मिळणार नागरिकांना मोफत प्रवास
उन्हाळ्याच्या सुट्टीत गावी जाण्यासाठी देशातील सर्वात मोठा प्रवास म्हणजे महाराष्ट्र राज्य मार्ग परिवहन महामंडळाच्या (एमएसआरटीसी) बसेस. सर्वसामान्य नागरिकांसाठी हा सर्वात किफायतशीर आणि सुलभ पर्याय आहे. मात्र, गावी जाण्यासाठी या बसेसवर अवलंबून असलेल्या प्रवाशांसाठी महामंडळाचा हा निर्णय मोठा धक्का ठरणार आहे.
एमएसआरटीसीने तिकीट दरात 10 टक्के वाढ करण्याचा निर्णय घेतला आहे. हा निर्णय उन्हाळ्याच्या सुट्टीत गावी जाणाऱ्या प्रवाशांना प्रभावित करणार आहे. यामुळे प्रवाशांना आपले प्रवासखर्च वाढवावे लागणार असून, त्यांच्या आर्थिक गणितावर परिणाम होणार आहे.
उन्हाळ्यात होणाऱ्या प्रवासाचे महत्त्व
देशातील सर्वांत मोठी राज्य मार्ग परिवहन महामंडळ असलेल्या एमएसआरटीसीची बहुतेक बहुसंख्य प्रवासी हे कामगार, मजूर, शेतकरी आणि विद्यार्थी आहेत. त्यातील बहुतेक जण मुंबई, ठाणे, कल्याण, नवी मुंबई या महानगरातून आपल्या गावी प्रवास करतात.
उन्हाळ्याच्या सुट्ट्यांमध्ये कामगार, मजूर आणि शेतकरी आपल्या परिवाराशी काही दिवस घालवण्यासाठी गावाकडे प्रवास करतात. तर विद्यार्थी आपल्या गावामध्ये असणाऱ्या आईवडिलांकडे जातात.
उत्तर महाराष्ट्र, पश्चिम महाराष्ट्र, मराठवाडा आणि विदर्भातील अनेक शहरे आणि गावांमधून प्रवासी मुंबई, ठाणे या महानगरांकडे येतात.
उन्हाळ्याच्या सुट्टीत ही गर्दी वाढते आणि दररोज सुमारे 55 लाख प्रवासी एमएसआरटीसीच्या बसेसमध्ये प्रवास करतात. एकूण 13,000 प्रवासी स्थलांतरित होतात.
आर्थिक स्थिती आणि प्रवास खर्च
मुंबई आणि इतर मोठी शहरे यांच्याकडे काम करण्यासाठी जाणारे कामगार आणि मजूर हे सामान्यतः कमी उत्पन्न गटातील असतात. त्यांची महिन्याची कमाई हजार ते दोन हजार रुपये असते. त्यांना गावी जाण्यासाठी स्वखर्चाची असलेली बस प्रवास हा एकमेव पर्याय असतो. तर शेतकरी वर्ग आणि विद्यार्थी यांच्यासाठीही एसटीची बस हा प्रवासाचा सर्वात किफायतशीर मार्ग राहिला आहे.
उन्हाळ्यात एसटीमध्ये असणारा भाडेवाढीचा प्रस्ताव मंजूर झाल्यास, या वर्गांच्या प्रवासखर्चात मोठी वाढ होईल. जगातील अनेक देशात इंधन किंमती वाढल्या असल्या तरी महाराष्ट्राने इंधन किंमतींमध्ये मर्यादा आणल्या आहेत.
मात्र, एसटीमधील तिकीट दर वाढणार असल्याने या सामान्य प्रवाशांना प्रवासखर्च वाढवावा लागणार आहे.
कोरोनामुळेही महासंकटात
कोरोनाच्या काळात एसटी महामंडळाला मोठे नुकसान सहन करावे लागले. कोरोनाच्या काळात लोकांचे प्रवास निर्बंध होते आणि एसटी महामंडळाच्या महसूलात घट आली होती. याच ओढवलेल्या नुकसानीच्या पार्श्वभूमीवर तिकीट दरात वाढ करण्याचा निर्णय घेतला गेला आहे.
लोकसभा निवडणूक आणि भाडेवाृद्धीवरील परिणाम
उन्हाळ्यात होणारी प्रवासी गर्दी ही लोकसभा निवडणूक टाळण्यासाठी महत्त्वाची असते. गावाकडे प्रवासासाठी येणाऱ्या मतदारांना आपले मत देण्याची संधी मिळावी, या हेतूने एसटी महामंडळावर दबाव आणला जातो.
सद्यस्थितीत आचारसंहिता लागू असल्याने, या तिकीट वाढीसाठी लोकसभा निवडणूक आयोगाकडून परवानगी मागविली आहे. त्यामुळे तिकीट दरवाढ कोणत्या काळासाठी लागू होईल, हे स्पष्ट होणार नाही.
उन्हाळ्याच्या काळात सामान्य प्रवाशांवर होणार मोठा परिणाम
महाराष्ट्रातील मोठ्या शहरांमध्ये, विशेषतः मुंबई आणि ठाण्यात कायम प्रवास करणाऱ्या कामगार, मजूर, दैनंदिन कामकाजासाठी जाणारे व्यक्ती, शेतकरी आणि कुटुंबासह प्रवास करणारे विद्यार्थी यांचा प्रचंड गर्दी असते.
गावाकडे जाण्यासाठी मुंबईतून, ठाण्यातून आणि इतर महानगरातून या वर्गाच्या प्रवाशांची संख्या मोठी असते.
या गर्दीचा वेग कमी झाल्यास, लोकांना आपले काम व व्यवसाय पूर्ववत सुरू ठेवण्यासाठी आणि आपल्या कुटुंबासोबत गावी जाण्यासाठी प्रवास करावा लागेल. तसेच शेतकऱ्यांना आणि विद्यार्थ्यांना आपल्या गावी जाण्याचा अर्थ साधणे कठीण होईल.
या सर्व गटांना प्रवासासाठी एसटी महामंडळावर अवलंबून असल्याने, तिकीट दरवाढ त्यांच्यावर मोठा परिणाम करणार आहे.
या वर्गातील काही लोक बस प्रवास करणे बंद करून स्वखर्चात प्रवास करू शकतात. मात्र, बहुतेक लोक आर्थिक कष्टाने प्रवास करणे टाळू शकणार नाहीत.
